-
1 толстенный
-ая; -оепрост.бик юан; бик калын -
2 могучий
-ая; -ее1) куәтле, көчле, кодрәтле2) бик юан, таза юан -
3 колач
сущ.1) разма́хсамолёт канатларының колачы — разма́х кры́льев самолёта
2) обхва́т, охва́тимәннәр бик юан: һәркайсы икешәр колач — дубы́ о́чень то́лстые: ка́ждый в два обхва́та
колач юанлыгындагы торба — труба́ в оди́н охва́т
3) махова́я са́же́нь (расстояние между концами средних пальцев раскинутых в стороны рук как мера длины)ике колач бау — верёвка в две маховы́е са́же́ни
коеның тирәнлеге өч колач — глубина́ коло́дца в три маховы́е са́жени
4) диал. едини́ца ме́ры дров, ра́вная 2,5 м3 и́ли 4 м35) физ. амплиту́дамаятникның тирбәлү колачы — амплиту́да колеба́ний ма́ятника
6) перен. масшта́б, разма́х, широта́, диапазо́н (рабо́т)киң колач белән — с широ́ким разма́хом
белем колачы — диапазо́н зна́ний
•- колач җәю
- колач салу
- колач ташлау
- колач салып йөзү
- колачка алу
- колачка сыймаслык••- колач җитмәсколачны киң җәю — разверну́ться широко́ (во всю ширь)
- колач җитмәслек -
4 егу
перех.1) вали́ть/повали́ть, сва́ливать/свали́ть, сбива́ть/сбить (силой, ударом, толчком) || сва́ливаниеҗиргә егу — повали́ть на́земь
бәреп (сугып) егу — сбить уда́ром
давыл телеграф баганаларын екты — бу́ря повали́ла телегра́фные столбы́
2) вали́ть || ва́лка, пова́лагач егу — вали́ть лес, вали́ть дере́вья
3) поби́ть, приби́ть (посевы, растения сильным ветром, дождём, градом)яңгыр игеннәрне еккан — дождь приби́л хлеба́
4) поборо́ть, победи́ть ( в национальной борьбе)••беләге юан берне егар, белеме бар меңне егар — посл. у кого́ си́льные ру́ки - побо́рет одного́, у кого́ есть зна́ния - победи́т ты́сячу
5) перен. побежда́ть/победи́ть, одолева́ть/одоле́ть (в бою, борьбе (с кем-л.; чем-л.), в споре, дискуссии и т. п.)••мәйданда еккан батырдан яуда еккан батыр олы — погов. геро́й, победи́вший на по́ле бо́я, бо́лее чтим, чем богаты́рь, победи́вший на майда́не
6) перен. истребля́ть/истреби́ть, губи́ть/погуби́ть, вали́ть, сва́ливать/свали́ть, повали́ть ( об эпидемии) || истребле́ниетүләмә бик күп малны екты — сиби́рская я́зва погуби́ла о́чень мно́го скота́
грипп аны да урынга екты — грипп и его́ свали́л в посте́ль
7) перен.; разг. скомпромети́ровать, запятна́ть (чьё-л. имя, заслуги, авторитет)атаң исемен екма — не запятна́й и́мя (своего́) отца́
8) перен. ослу́шаться ( кого), оставля́ть без внима́ния (чьи-л. наставления, советы, слова) || ослуша́ниеолылар сүзен егу — ослу́шаться ста́рших
9) перен.; разг. прова́ливать/провали́ть, губи́ть/погуби́ть (какое-л. дело)матур башлангычны егу — погуби́ть хоро́шее начина́ние
җыелышта отчётымны ектылар — на собра́нии провали́ли мой отчёт
10) перен.; разг. прова́ливать, сре́зать (кого-л.) (на экзамене, при зачёте)•- егу ып салу -
5 тамырлы
прил.1) с ( определённого качества) корня́ми, име́ющий определённого ка́чества ко́рниюан тамырлы — с то́лстыми корня́ми
2) име́ющий развиты́е ко́рнисарут - бик тамырлы үлән — пыре́й - расте́ние с мо́щной корнево́й систе́мой
3) перен. закорене́лый, про́чныйтамырлы ялкаулык — закорене́лая лень
4) име́ющий ( определённого качества или количества) жи́лы; -жи́льныйбиш тамырлы — пятижи́льный
•
См. также в других словарях:
юп-юан — Бик юан … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
юан — с. 1. Зур диаметрлы, нечкә (нәзек) түгел (аркылы кисеме түгәрәк булган һәм йомры нәрсәләр тур.) 2. Бик симез, базык, калын гәүдәле (кеше тур.) 3. Бик тулышкан, күбенгән (корсак тур.) 4. Калын, түбән тембрлы (тавыш тур.) 5. сөйл. сир. Күп акчалы… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
баобаб — Африкада үсә торган бик юан кәүсәле һәм бик киң ябалдашлы агач … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
нәзек — с. 1. Аркылы кисеме бик кечкенә булган; киресе – юан 2. Югары (тавыш тур.) 3. Катлаулы, бик зур осталыкны, бик вак детальләргә кадәр игътибар биреп эшләүне таләп итә торган. Җаваплылык таләп итә торган, четерекле 4. Тирәнгә яшерелгән, бик кыенлык … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
нечкә — с. 1. Аркылы кисеме бик кечкенә булган; киресе – юан 2. Югары (тавыш тур.) 3. Катлаулы, бик зур осталыкны, бик вак детальләргә кадәр игътибар биреп эшләүне таләп итә торган. Җаваплылык таләп итә торган, четерекле 4. Тирәнгә яшерелгән, бик кыенлык … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
алтын — 1. Сары төстәге затлы металл, химик элемент (Au, ат. мас. 197, 1064 гр. эри). с. Алтынга бәйләнешле. с. Алтын төсле, ачык сары 2. Шундый металлдан коелган әйберләр. Шундый металлдан коелган акча. Гомумән акча турында әйтелә. Гомумән байлык тур. 3 … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
челтәр — 1. Үтә күренмәле, тигез яки рәсемле итеп тукылган яисә бәйләнгән эре күзәнәкле җиңел тукыма (гадәттә тәрәзә пәрдәсе, күлмәккә бизәк тоту һ. б. ш. өчен кулл.) с. Шундый тукымадан тегелгән, ясалган 2. Үзара тигез кисешкән җепләрдән төенләп ясалган… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
чолык — Үсеп утырган агачка яки юан бүрәнәгә чокып ясалган бик гади умарта … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
